Saoedische vrouwen eisen mobiliteit

Saoedi-Arabië is het enige land ter wereld waar het vrouwen verboden is om auto te rijden. Dat recht werd hen in 1990 ontstolen, maar het is genoeg geweest.

Op 23 september zal een Saoedische vrouwenorganisatie een petitie met vele handtekeningen aanbieden aan koning Abdoella Bin Abd Al-Aziz Al Saoed waarin ze het recht op autorijden opnieuw opeisen.

Het verbod op autorijden is betrekkelijk jong. In 1990 vaardigde de raad van oelama's, de hoogste religieuze gezagsdragers, een fatwa uit die stelde dat autorijdende vrouwen in strijd waren met de islam. Het was een bestraffing voor een actie van automobilistes die protesteerden tegen een beroepsverbod voor vrouwelijke chauffeurs. Sindsdien moeten vrouwen een hoop geld uitgeven, vaak 300 euro per maand, aan ingehuurde chauffeurs om hun kinderen naar school te brengen.

De handtekeningenactie en de petitie zijn onderdeel van een grote campagne waarover alle internationale kranten hebben bericht. Aanvoerster van de actie is de schrijfster Wadjeha al-Hoewaidar, wier paspoort al eerder door de Saoedische autoriteiten werd afgepakt omdat ze zegt waar het op staat en opkomt voor de normaalste zaak van de wereld, elemenaire vrouwenrechten.

Al-Hoewaidar werd op 20 september geïnterviewd door de liberale Arabische website Aafaq. 'Wij willen laten zien dat grote delen van ons land erachter staan dat vrouwen weer achter het stuur kunnen', zei ze. 'Met één pennestreek kan de koning dit regelen.'

Al-Hoewaidar is ondanks de internationale aandacht niet tevreden met het verloop van de actie. Ze hoopt op meer steun uit eigen land, van kranten, zakenvrouwen, invloedrijke personen en religieuze autoriteiten. 'We willen dat de machtige koninklijke familie zich achter ons schaart, vooral prinses Lolwa Al-Faisal, die een keer tegen de journalist Thomas Friedman heeft gezegd dat ze, als ze koningin werd, als eerste maatregel zou invoeren dat vrouwen weer konden autorijden.'

Ook de dochter van de koning, prinses Adela, moet meedoen, vindt de moedige al-Hoewaidar. Maar zover is het nog niet. Ondanks overstelpend vele positieve reacties wordt de vrouwenorganisatie ook tegengewerkt. Elke dag wordt hun e-mail geblokkeerd en het kost dan uren om er weer in te kunnen. 'Dit bewijst hoe zwak onze tegenstanders zijn; bij gebrek aan argumenten gebruiken ze smerige trucs.'

Al-Hoewaiders samenwerkingspartner Fawzia Al-Oeyyoeni, getrouwd met de gevangen gezette hervormer Ali Al-Domaini, is onder druk gezet door Turki al-Soedairi, hoofdredacteur van dagblad Al Riyaad en hoofd van de Saoedische mensenrechtencommissie (sic). Hij eiste dat de campagne werd stopgezet omdat deze zijn streven in de weg stond om een onderzoek te houden naar de mogelijkheid vrouwen het recht op autorijden te geven. Aanleiding: de schade die ingehuurde buitenlandse chauffeurs aanrichten. De meeste verkeersslachtoffers zijn schoolkinderen.

Volgens al-Hoewaidar en Al-Oeyyoeni is de weerstand van Al-Soedairi onzin; de lobby gaat alleen over het in ere herstellen van een 17 jaar geleden 'gestolen' recht. In 2005 pleitte Mohammed al-Zoelfa, lid van een adviesorgaan, al voor een dergelijk onderzoek. Vrouwen boven de 35 of 40 zouden binnen de bebouwde kom zonder chaperone mogen rijden om hun kinderen weg te brengen, maar op de snelweg moest er toch wel een man naast hen zitten. Dit weinig wereldschokkende voorstel kwam al-Zoelfa duur te staan: hij werd uit de adviesraad gezet, raakte zijn staatsburgerschap kwijt en werd beschuldigd van het aanzetten tot zedeloos, anti-islamitisch gedrag, namelijk het mengen van de geslachten.

Saoedi-Arabië is het meest gesegregeerde land ter wereld. Vrouwen mogen er helemaal niks, behalve zakendoen, maar ook dat mag het familieleven niet verstoren. Het verbod op autorijden is bij lange na niet het ergste ongemak.

• Zonder echtgenoot of mannelijk familielid op straat: u bent een prostituée, krijgt 60 zweepslagen en gaat 25 dagen achter de tralies.


• Naar het buitenland zonder schriftelijke toestemming van uw vader of man: sorry, u komt het vliegtuig niet in en we pakken uw paspoort af.


• In gezelschap van de andere sekse en het is niet uw echtgenoot of een direct familielid: dat is khilwa en dat mag ook voor mannen niet, maar we straffen meestal vrouwen.


• Op straat lopen zonder alles bedekkende gewaden (alleen gezicht en handen mogen bloot): onzedelijk gedrag. U gaat direct naar het gevang.


• Trouwen met een niet-islamitische man: verboden, want dan plaatst u zichzelf in een lagere positie dan de aanhangers van andere godsdiensten.


• Echtscheiding: voor mannen eenvoudig, maar u als vrouw moet een lange juridische weg bewandelen en belandt in armoede.


• U wilt getuigen in de rechtbank: kom maar samen met een andere vrouw, want volgens Allah is bewijs van een vrouw maar de helft waard van dat van een man.

Niet verwonderlijk zien al-Huwaidar en haar medestrijdsters het recht op autorijden slechts als een begin. Ze willen hun organisatie erkend krijgen als ngo en één voor één de andere punten aanpakken. Het recht op een eigen advocaat in een shariarechtbank, een minimumhuwelijksleeftijd voor meisjes (zoals bekend is Mohammed, vzmh, een ideaal gedragsvoorbeeld en hij trouwde met een kind), handelingsbekwaamheid tegenover de overheid, zonder verplichte chaperone toegang tot overheidsgebouwen waar je vergunningen kunt aanvragen voor je bedrijf, bescherming tegen huiselijk geweld, toegang tot alle studierichtingen, een einde aan de gedwongen echtscheidingen, een verbod op genitale verminking van meisjes, gezondheidszorg voor vrouwen op het platteland, enzovoorts.

Al-Hoewaidar: 'Wat we nodig hebben, is een minister van vrouwenzaken.' Misschien is een vrouwelijke minister van olie nog wel een beter idee.